Wist jij al dat het mogelijk is om gratis te overnachten in Zweden? Dat je er bijna overal gratis mag kamperen is wel bekend, maar er zijn dus ook overnachtingshutten waar je gratis mag verblijven. Wat de leukste zijn, hoe het werkt en hoe je deze vindt ontdek je in dit artikel over gratis overnachten in Zweden.
Allemansrätten (het allemansrecht)
Dat je in Zweden overal het recht hebt om te wandelen, fietsen, skiën en kamperen, met uitzondering van tuinen, erven of landbouwgrond dat weten de meesten van ons wel. Dit staat bekend als allemansrätten. Dit betekent letterlijk: het recht van iedereen. Het is het recht op openbare toegang. Een integraal onderdeel van de cultuur van Zweden.
Gratis overnachten in de Zweedse natuur in een overnachtingshut
Wat de meesten niet weten is dat Zweden een informeel netwerk heeft van meer dan 200 gratis overnachtingshutten. Hutten en huisjes waar je maximaal 1 nacht gratis mag verblijven. Overnachtingsplekken die variëren van primitieve trekkershutten tot moderne huisjes die je dus zó mag gebruiken zonder daarvoor te betalen.
Alles is op basis van wie het eerst komt, wie het eerst maalt. De huisjes kun je niet van tevoren reserveren. Sommige daarvan zijn zeer eenvoudige schuilplaatsen die je alleen een dak boven je hoofd bieden en je beschermen tegen weer en wind. Andere zijn wat grotere, voormalige jacht- of vissershutten of oude bos- en berghutten. Er zijn zelfs kleine huisjes bij die vroeger permanent bewoond waren en nu bewaard worden als cultuurmonumenten, geschonken aan overheden en gemeenten.
De kwaliteit en uitrusting kan dus variëren van heel eenvoudig tot zeer comfortabel. Wat ze met elkaar gemeen hebben, is de nabijheid van de natuur en een slaapruimte voor meerdere gasten. Elke zomer komer er in Zweden nieuwe gratis overnachtingshutten bij. Dit is onder andere dankzij het Arnat project, dat duurzame schuilhutten bouwt in de natuur. Hutten die passen in de omgeving waar ze zich bevinden. Gebouwd met lokale bouwmaterialen zodat ze opgaan in de omgeving.
Mooiste gratis overnachtingshutten in Zweden
De Zweedse fotografe Moa Karlberg fotografeerde een groot aantal gratis hutten en huisjes die te zien zijn in het boek Stuglandet (“het land van de huisjes”), dat ze samen met schrijver Kjell Vowles maakte. Hieronder zie je een overzicht van de vijf mooiste gratis overnachtingshutten in heel Zweden:
Blommastugan. Een huisje voor 2 personen met een buitentoiletje. Dit eenvoudige bosarbeidershuisje ligt in de Zuid-Zweedse regio Kalmar län tussen Degerhyltan en Törnemåla in de gemeente Torsås. Het werd bewoond tot 1987 en daarna overgedragen aan de plaatselijke erfgoedvereniging, die het huisje liefdevol restaureerde. Je vindt dit huisje aan het fiets- en wandelpad Gullaboleden, ongeveer 5 kilometer van Torsås. De Blommastugan is uitgerust met kookplaten op propaangas en twee bedden. Er is geen stromend water maar dat maakt het gevoel van avontuur en ontspanning des te groter.
Åbergs fäbodar. Dit huisje heeft een buitentoilet, open haard en biedt brandhout en drinkwater. Het is gebouwd aan het begin van de 19e-eeuw en werd bewoond tot in de 20e-eeuw. Het is vernoemd naar de voormalige eigenaren Jonas en Britta Åberg uit Ockelbo. Hoewel het huisje is afgesloten als je aankomt, is de sleutel vrij verkrijgbaar na een telefoontje naar het ter plekke aangegeven telefoonnummer.
Lafallshöjden. Ben je met z’n tweetjes? Dit huisje biedt plaats aan 2 personen en heeft een buitentoilet en knusse houtkachel. Het ligt in Midden-Zweden in het westelijke deel van Värmland in Norra Gunnarskog. Het wordt beheerd door het lokale museum van Gunnarskogen en is gelegen in een prachtig landschap, waar tot de jaren ’70 van de vorige eeuw landbouw werd bedreven. Het huisje is bereikbaar met de auto, met de bus van Arvika naar Gunnarskog of te voet via het wandelpad vanaf Larstomta.
Fresketäppa. Een huisje voor 4 personen met buitentoilet en open haard. Tot 1948 werd het permanent bewoond. Het ligt ook in Norra Gunnarskog, maar wat verder van de bewoonde wereld. Hier kom je door 13 kilometer vanuit Larstomta te wandelen of met de bus van Arvika naar Gunnarskog te reizen. Dit huisje stond 50 jaar leeg maar is nu gerestaureerd door de lokale, historische vereniging.
Hjortronbergsmossen. Een blokhut met 6 tot 8 slaapplaatsen, buiten toilet, open haard en brandhout. Dit huisje ligt ook in Midden-Zweden in het natuurreservaat Djupdalshöjden bij de stad Örebro, iets ten noorden van Kopparberg. De blokhut wordt beheerd door de gemeente en is speciaal gebouwd als overnachtingshut voor toeristen om een actieve levensstijl in de buitenlucht te stimuleren. Het resultaat is een luxe maar ook duurzaam huisje. Er zijn zonnepanelen op het dak geplaatst en een volledig assortiment keukengerei en serviesgoed staat klaar. Deze blokhut is alleen te voet bereikbaar. Vanaf de bushalte Kopparberg (op 14 kilometer afstand) of vanaf de parkeerplaats Älvhöjden (op 5 kilometer afstand). Drinkwater is verkrijgbaar op 100 meter ten noordoosten van de hut.
Tips voor hoe je gratis huisjes in Zweden het beste vindt
Neem contact op met de lokale autoriteiten: het regionale en lokale bureau voor toerisme of de gemeente. Zij verstrekken de benodigde informatie over de beschikbaarheid van de gratis huisjes in het gebied, inclusief hoe je er kunt komen.
Gebruik de Vindskyddskartan app: Deze app toont kaarten met daarop meer dan 3000 schuilhutten verspreid over heel Zweden. Er staan niet alleen huisjes en schuilhutten op, maar allerlei soorten wandelaccommodaties. De app geeft bovendien waardevolle informatie over de meeste schuilhutten in de lijst, waardoor je van tevoren kunt bepalen of een overnachting mogelijk is. De app is niet helemaal gratis, maar biedt wel een gratis proefperiode.
Kijk op de site van Naturkartan.se: Deze website biedt (in het Engels) meer dan 500 treffers bij het zoeken naar “cabins”. Hier vind je ook de niet gratis huisjes. Je kunt op de site onder andere sorteren op toegankelijkheid met rolstoel of kinderwagen en bijvoorbeeld op termen als toiletten en verbindingen met het openbaar vervoer.
Lees het boek Stuglandet dat hierboven al werd genoemd. Deze gids presenteert meer dan 200 gratis overnachtingsplekken verspreid over heel Zweden. Het boek dient als gids en geeft uitgebreide informatie over hoe je de idyllische huisjes moeiteloos en veilig bereikt. Het boek bevat alleen huisjes met slaapfaciliteiten. Helaas is het boek alleen in het Zweeds verkrijgbaar maar met hulp van een goede vertaalsite kom je een heel eind.
Lees ook deze artikelen over het zuiden van Zweden:
– De leukste steden en dorpen in Skåne
– 15x leuk en lekker lunchen (of fika) in Malmö
– De mooiste bezienswaardigheden in Skåne aan de kust [roadtrip route]
– 12x leuke vakantiehuizen in Skåne
– Bijzonder overnachten in het bos in Skåne
– Doen in Skåne, Zweden: bezoek Hovs Hallar
– De leukste dingen om te doen in Värmland in de winter
– 9x leuke vakantieparken in het zuiden van Zweden